زندگی خانوادگی ازچه زمانی آغاز شد؟

در سالهای بسیار دور که به دوران پارینه سنگی در تقسیم بندی حیات انسان هوشمند یا هموساپینس معروف است خانواده به شکل معمول آن وجود نداشت و زندگی گروهی از زنان با گروهی از مردان وجود داشت که در آن ازدواج برادران و خواهران رواج داشت.

به تدریج که مالکیت بر زمین ، ابزارو محدوده شکار و گرد آوری دانه ها برای خوراک شکل می گیرد، ضرورت مرز بندی افراد داخل یک خانواده با اغیار احساس می شود و خانواده به شکل باستانی آن شکل می گیرد.در این نوع از خانواده یک مرد با چندین زن و فرزندان اش زندگی می کردند هرچه مرد قوی تر و دارای قدرت نفوذ اقتصادی و یا معنوی بیشتر بود تعداد افراد خانواده گسترده تر و خانواده قدرتمند تر می شد. و فرزندان این خانواده با تکیه بر قدرت جمعی خود در شکار ، جمع آوری دانه و محصولات و بالاخره در ربایش دختران خانواده های کوچکتر برای ازدواج موفق تر بودند.

این خانواده ها با تکامل دامپروری و ابداع کشاورزی تحکیم بیشتری یافت و در غالب تیره طایفه و قبیله پایه بسیاری از تمدنهای باستانی شد.

در این میان اشکال دیگری از خانواده به شکل زندگی یک زن با مردان متعدد دربرخی نقاط آسیا و آمریکای جنوبی نیز دیده شد همچنین خانواده های مادر سری که مرد خانواده در آن اهمیت کمتری داشت و فرزندان هویت خود را از مادر می گرفتند.

اما شاخص ترین نوع اجتماع خانوادگی در دنیای باستان کلان (به کسر کاف) بود که شامل گروهی از مردان و زنان بود که دارای علایق مذهبی و فعالیت مشترک اقتصادی بودند که از یک تیره بودند و خود را به یک توتم یا یک نشانه که اغلب گیاه یا یک حیوان بود منتسب می کردند.

به تدریج هرچه تقسیم کار در جوامع کشاورزی پیشرفته تر شد . خانواده ها کوچکتر و ساختار های مدنی در داخل تمدنها باعث ایجاد خانواده های کوچکتری شد .

اما هنوز شکل خانواده بر حالتی استوار بود که به آن خانواده گسترده می گفتند یعنی زندگی یک مرد و یک یا چند زن به همراهی خانواده مرد اعم از پدر و مادر و عمو و.....

با شکل گیری زندگی صنعتی و تحول جوامع از جوامع کشاورزی به جوامع صنعتی ، خانواده به شکل امروزی آن یعنی خانواده هسته ای شکل مسلط یافت.یعنی زندگی مرد با یک زن و فرزندان و قطع نسبی زندگی با دیگر خویشاوندان زیر یک سقف. این شکل از خانواده هسته اصلی جامعه در دوران مدرن شد.ودر جوامع امروز علیرغم وجود اشکال محدود تر از خانواده گسترده ، خانواده هسته ای شکل مسلط زندگی اجتماعی در بدو شروع آن است.

تهدید حیات خانواده

جامعه مدرن و زندگی صنعتی برای خانواده مخاطراتی را نیزبه همراه آورده است .در بسیاری از کشورهای اروپای شمالی و مرکزی که کاتولیک نیستند. از بعد از جنگ جهانی دوم خانواده از شکل سنتی و قابل ارج و احترام فاصله گرفته و بسیاری از جوانان به دلیل قید و بند سنتی ازدواج را نهادی واپسگرا می دانند.

در اینگونه جوامع دولتها با حمایتهای مالی و اجتماعی گسترده نهاد خانواده را سر پا نگاه داشته اند. وگرنه جوانان ترجیح می دهند حداکثر با یک ازدواج دوستانه و غیر رسمی در کنار هم زندگی کنند و تنها بعد از بارداری زن آنهم برای استفاده از مزایا ، ازدواج ثبت می شود.

در بسیاری از فیلمهای هالییوودی علیرغم انتقاداتی که به آن می شود در لایه های زیرین ،اهمیت خانواده پررنگ است و در بسیاری از سریالها بر روی خانواده تاکید می شود نام بسیاری از سریالها اصلا با نام یک خانواده شروع می شود.

همه اینها به دلیل خطریست که جوامع صنعتی از ضعف اولین نهاد اجتماعی احساس کرده اند. چون با حذف خانواده از بنیان جامعه فرزند آوری که نیازبه ایثار و فداکاری پدر و مادر دارد ، مختل شده و آن هم به عنوان یک کار سخت درد سر آفرین شناخته می شود و به تدریج جمعیت کهنسال و سپس یا محو و یا با جمعیت دیگر کشورها نظیر مهاجران کشورهای فقیرتر جایگزین می شود.

این خطریست که کشورهای مهاجر پذیر و لاییک مثل سوئد و هلند از پیش به آن واقف شده اند و با پرداخت کمک هزینه های فراوان تعدا متوسط فرزند آوری را در جوامع خود به دو و یا سه فرزند رسانده اند چرا که با تحقیقات ژنتیک دریافتند که بیش از 50 سال برای محو نشانه های نژادی نظیر موی بلوند سوئدی که ژن مغلوب است ، باقی نمانده است.